Selasa, 17 September 2013

Raja Raja Larantuka

Silsilah Raja-Raja Larantuka

1. Putri Ile Jadi,Putri Watowele (Yang Kawin dengan Raja Pati Golo Arkyan)
2. Raja Padu Ile
3. Raja Sira Demong Pagamolang

4. Raja Mau Boli
5. Raja Sira Paing
6. Raja Sira Lanang
7. Raja Sira Napang
8. Raja Igo
9. Raja Adu Wuring
10. Raja Ado Bala
11. Raja Ola Ado Bala (tahun 1645 dipermandikan menjadi Katolik dengan nama Don Fransisco Diaz Viera de Godinho/DVG)
12. Don Gaspar I DVG (Nama asli:Raja Patih Goloh)
13. Don Manuel DVG (Nama asli:Raja Kuaka Douwo Ama.Karena masih kecil maka diwakili oleh Don Contantino Blanterang de Rosari.nama aslinya Raja Kone)
14. Don Andre I DVG (nama aslinya Raja Pandai I )
15. Don Laurenso I DVG
16. Don Andre DVG II
17. Don Gaspar II
18. Don Dominggo DVG (Raja Ence.Memerintah tahun 1877-1887)
19. Don Lorenzo II DVG Raja Usi Neno.Memerintah tahun 1887-1904.Ia ditangkap Belanda dan dibuang di Yogya.Ia meninggal tahun 1910 di Yogya
20. Wakil Raja Luis Blantarang de Rosary.Ia memerintah kerajaan tahun 1905-1906
21. Triumvirat yang terdiri dari :
- Payong Blanterang de Rosari
- Emanuel Monteiro
- Yohanes Blanterang de Rosari
(Ketiganya memerintah tahun 1906-1912)
22. -
23. Don Lorenzo III DVG ( Raja Nua Usi.Ia memerintah kerajaan tahun 1937-1962 dan
merupakan raja terakhir kerajaan Larantuka. )
Tercatat ada 7 Wakil Raja
1) Constantino Payong
2) Constantino Kone
3) Alwi
4) Ibunda Don Lorenzo DVG
5) Luis Blanterang de Rosary
6) Triumvirat (Payong Blanterang de Rosary, Emanuel Montero, Yahanes Bl de Rosary.)
7) Antonius Blanterang de Rosary, tahun 1919-1937

  


1. Putri Ile Jadi,Putri Watowele (Yang Kawin dengan Raja Pati Golo Arkyan)
sain pali wali goe pikiran Oyan Watowele ne Oyan Pati Golo ata Waibalun , hal piin terbukti ne naran naran ana cucu paken oyan ruank noon mor ...

Jumat, 19 Juli 2013

koda di tenaken

nasib hala ka genai
bote cucu di nekunselek hena mor
Tuan Allah majan mio kae
leron peen nuan peen
goe hukut loke mor
bote geka ana goen
sion liman mion
pe leron peen

koda di tenaken
nekun soron senyum mae loke
pa goen ne ema goen e
mio teti kelen hutun kae
kirin genato kame
sayang mion
onok onem mion
goe peten hukut

Sabtu, 22 Juni 2013

Cinta Murowana ( kantar goen )

Jaga bae bae se nona
toran pun cinta
kita so jalan jao jao
tega cari ganti nasib

pelo cion rapa rapa ade nona
kita teada orang laen
cuma hatu sampe mati

reff
nona waibalun
cinta mati murowana
mekin jao mekin cinta

nona ...cinta mo murowana
nona so cinta mati

tata No kita pun sayang
cinta murowana
dihati hatu cinta tujuh samudra
rindo kita unto No




++++++++++++++++++++++++++++++++kantar goen +++++++++++++

Selasa, 11 Juni 2013

Adat VS Iman goen

Kalo ata udun goe pile antara Adat ne Iman kepercayaan goen maka yang goe pile nomor pertama we Iman . Tuan Allah soron morit te goe , soron nafas te goe .Ata kediken aja loke marin pana laran adat we mesen taan kalo taan hala maka ata lewo marin tite a, ato kalo tite taan hala maka tite todi toi rasa naan ne ga . Iman goen katolik hama ni i hala ,kalo goe berdosa Tuan Allah soron goen ampo , tobo tutun padu sembayan ne atek onok bura bura .Iman goen nekun kenen tou nekun bisa naan goe maso surga.

Goe koi hala mor kalo ata marin kalo adat taan getan hala maso surga bisa hala mor, adat getan kia baru Tuan Allah buka kelamatan soron tite , peen goe bain muan di hala mor koda palin wali nekun  tite taan ar hama peen we, adat pana getan hala mor , kuran tou rua wati mor maka tobo tutu koda sain geto kia baru maso berobok ono.

Adat menuntut untuk tite mesen taan ni , kalo tite taan hala maka tite ait a toun ruan noro mae nukor,Goe ana ata jadi nekun goen ne tuan Allah , Adat bole pele liko lewo tana goen nekun adat bisa hala maso te lingkungan iman goen .


Leron hae tite mesen tede wi " yang benisan alant urus koda adat mampu ka take menjalankan iman naen , ato rajen ka take maso gereja onon. Nolon sebelum tite mengenal Tuan Allah tite taan percaya ne adat , nekun tite pas serani wekit kae maka tite mesen melupakan adat .


Goe tobo peten tani wekik pukon a ne uran ka lera pelate loke ajak ka lewo onon ata maten aja ka ata beringink ajaka tite dein marin taan adat berua polo taan lewo te laen muri.Piin hama a muri wi , tite gesit percaya Tuan Allah kae ka genai ne seba laran keneruns pekot laran lola maso adat ono .

Adat nekun nete tite maso laran dunia hutun hena nae nawo tite sain teti kelen onon hala.....semakin mio pikiran ne adat te aja semakin tene iman titen .....

Senin, 27 Mei 2013

Koda kenirin ata suku Tukan Larantukan ...

Pali wali goe tobo hukut geka halaku , koda kenirin suku kamen Tukan Larantukan goe bain lei rua ke wi . Pas pe mama goen mata nebo nokon naen kaka kame Steven Larantukan ne No Tono Tukan tobo pesamut wekik di bain wati kaka Oa Hadjon luan koda kenirin ni " halaku rae piin wi marin Larantukan alant ne koda kenirin  utik olak lahak wato " pe ke di weken kaen pe nokon tobo pe tenesen rekan dahe ne pao pukon rua te we geka gerengan wahak hala . Goe di geka loke pukon naen koda piin goe beten bain muan pe nokon we , tali ne rae marin peen we koda kenirin atan belakin Larantukan .

Pe ke di pali wali goe digeka muri halaku te FB ono kaka kame Miten Larantukan luan koda dihama pe hutun we "pada hal tite tukan ama laun utik olak lahak wato "  haaaaa goe geka gerenga pia kantor ono ka .Ternyata koda kenirin piin untuk membedakan antara kame suku Tukan Larantukan ne suku Tukan iker .

Goe tobo pikirin kia koda kenirin piin wi tenuen oyan kamen nolon genan soron kame ina ana weken kaen pi gere sebole haaaaa di koda kenirin piin nemuron .....luan gelahuk sama perena di .... salam untuk kaka arin weken kaen Suku Tukan Larantukan ....

Selasa, 21 Mei 2013

Wata Nabent

pe rae orin pe nolon peen
kisah morit ana ata kriden
malu mara ola tine etan
tubak lodo tawa gere

pe nuan peen wata kumin rodo
keduo uskup beka heti lali
ehin dikae laben huli tou
pi etan rae wato kedosor rekan


Tuno wata nabent
atek onek sena loke
sikat tubak tawa gere dikae
ape nutok jebul gere
piin pe leron peen
rae orin ongo kame ono

Sabtu, 18 Mei 2013

Seba ganti nasib

Ata hae lodo meranto raan marin seba morit , meranto maka taon adam di morit pekehutun hala pia kota belen ono. Tobo proin onok marin balik lewo temai hae ka daripada morit susa loke pi ata tana wi. Hae raen sain kemamu tenuen kae di ait kewae hala mor, lega nekun napun gakat belone hena .Pukon nolon atan titen wi ka kalo marin taan meranto maka peen pasti sukses hamu lau tana sina jawa we bayangan tenuen nolon pe tenogel gere we kia bo ait kebarek buran ratan loun . Nekun di tite bisa taan perkiraan tou hama ne ka, ajan hamun o atan titen raik meranto di raank wekik bengank jadi ata kota alant . Lega kilon walon heti lali bain wati we ne geker umur sain pulu pat lewa nai kae. Kebarek anen muri wi suka muri kia ue we.marin balik rae lewo di tobo ne kodan " prae we wan ne goe weken kaen ne anak belen bapan hamu kae , kia lega ne hege ata muri " . koda palin wali we ne naan ata meranto alant uhun uok balik lewo hala kae.

Nekun a tou yang goe onok buka ti wi : ana sulung kalo meranto lela loke di rae balik rae lewo , goe paken peten loke karena ada perubahan pandangan bahwa hege ata yang tobo jaga tenue, hege ata yang jaga lango nae yang ait hak atas elan ekan weken kaen peen we.

Tite tidak menganut adat anak ke 2 atau ke 3 ait lango belen hala nekun praktek naen peen terjadi pukon naen ana belen morit meranto .Bagi goe peen NALAN  BOLE HALA .... Anak sulung tetap anak sulung sain nae mata kae juga tetap warisan weken kaen lengat te ana naen . Walaupun laran adat nae nete hala nae pate laran adat esen tou dihala nekun ana ke 2 ka ke 2 nae ait lamak laran adat naen .

Ana sulung tetap anak sulung pengecualian nekun tou kalo  nae nai naan jadi tuan paji baru nae soron ade ade naen .

Walaupun goe ana ke 3 tetap goe marin bahwa secara garis keturunan laran adat bole goe ganti naran kaka belen naen nekun secara lango adat ...NAAK GOEN BELEN LARAN NAEN

Sabtu, 11 Mei 2013

pe leron peen we...

muan tou goe bene sambo baru wahak , lerin pe luron haka marin kaik hope gula pasir weli Bapa Nasu naen , ata kebarek lalant tou ..rae waktu peen smp tobo pe dahe bale desa, goe pana nekun tede ne rae halaku rae tobo geka .Kebarek tou peen marin goe ni " tede a pe dai ne ....kemilok bemilan kedasen "! goe pe ke di bain hama morit piin pukon a ne hae ata iker mesen marin luan koda hama ne ni we a. Pas te di kebarek tou , nae suku naen hama ne mama goen di nae bela goe "peen ade kame ...bole hala marin ne we !! goe dipana kaan merenk merenk .Goe balik teti hau kaka kamen tou palin wali majan goe " no e ekan bekel ..kaka hiin gahak rae kae ". Goe be lugu hamu pe weli nai . Taan be a halaku tite ana ata amun nai .Rae ne ema bapa raen ata kuasan alant

Morit ..nekun laran piin

Binek goen take alek goen take
goe mesen marin kaan hama ne halaku , binek goen take a weken kaen taan tou di toi hala .Kia goe marin mama goen ..mama goen sayang e ... ema kamen nekun moe nekun mete raka ne binek kame .Balik rae lango mama goen take kae , geru suo dapo marin seba sia ne nuro di kaan kala ga koi hala .Morit piin gamapa hala bine take , mama di take kae. Nolon marin kelean berean majan marin mama neka a weken kaen pe lango uma onon tapan sama kelea kelea .

piin kisah morit goen ne mama goen
goe hukut nolon sekola weli TK Neli , mama goen maso rumah  sake Lela , hulan telo rain berajan lali Maumere , dokter marin teka penyake tumor , pikiran kamen nekun tou .. penyake piin gampa hala , nene pa ne nene mama goen ata sembayan alant , nokon matan getan kame tobo pe bilik tenga ,tutun padu tobo sembayan kontas peristiwa lema .santo santa penlindo weken kaen di mesen lain maan getan ,Goe paken iman yang menyelamatkan mama kame.

Balik Lela haka, mama kame naan be turu hamu halaku wekin badan di noro mae hala mor, Pa goen ne matan naen di noro gangguan muri jadi morit piin bain sama susa loke. Nekun pa goen kodan tenaken, penoko wati lau angant pukon , naan helen uho polo raan apu .Lera noro gere belola berua kae nae sewekit rae ongo wato netak . Ongo peen wato mae onon muri mesen pehen ne linggis ka topa besi noro belen berua polo bisa lidok wato.

Hari minggu we maik lali Lamawalang mai gere gerakit tapo , tapo huan baran aja loke maan mete haka maan helan tapun .Susa sengasara peen e, lera leron kenetel nawa naen oto bemo di nekun tou rua hena mor. Sopir hae kia roi pa goen leran tapo ajak loke sebole doen mor rae pelae oto nero ngebut di sain te eret kame heke dihala di . Pa goen naan be marin hamu di " a di hala ka no , peen oto titen hala di " akhir naen tula kelepa di leba tapo pe hanak we, leren berua gelek heke .

Goen muan tobo lango erent di mama goen marin ni " no .. mama soron moe hadiah a maen tou ."  goe ekan bo gula opies ka gula sili , nekun palin hala .Nae haur deko kerun tou soron goe  " mama e .. piin kaen hama kaen huun hala di ". mama goen tapan goe  " neku peneko wati mama welu eken plau watan ne mama herun kerimot tou , mama geliar di noro maen mor di , mama nete dai di haur kaan deko moen " maka peleron peen goe paken wekik goen " goe ana ata kerimot ...pana ekan sombo.. pana ekan nonin erent moen nawa "
Sayang peen morit susa sama disusa loke nekun goe marin ..morit peen naan goe hukut sain pali wali hama pa goen marin " ekan di bengank No... ata lewo di roir ine anem moen tenaken " .

Selasa, 23 April 2013

Ina ana dore tani

susa ina ana dore tani
tani belurun wai wato wangak belega hore
nuren matan pai koko hulan tawa gere
metin lau di eda kae
manuk gokok di lau kitan bao lele

dore pana pi lau
todo deten liman wanan tena kole hutun
teti kowa geruhunk dikae
ole hura goka liwa tanjo kolan kae
kole goen niwan larat pi ata etan onon

lau goe dein liwa lewa kae
rae doan angin nete goe doan kae
nurun limak teti soga kewaat
toda goe ... dore goe .. he ina ana suku goen .......................

Minggu, 21 April 2013

pi nokon piin




Meranto doan doan loke polo taan a wi , doan piin ile liko lapak , leron tou marin balik to lango umak di senusan loke wi .Peten hukut lango ekan loke .


tobo uli kerian ono meten hukut peten morit nolon rae lango. jam hama piin lango uma ekan sama nera. Wawe di gek hala , weken kaen turuk sama nera , tobo pe lango erent pe kedosor peen we . kame ana ata telo belakin hamu , morit pe lango peen we , goe onok sena loke pe nolon peen we , nekun tega maka a ne kame pile meranto hamu wi ka . kame coco hala ka genai ne morit rae lewo.Tobo peten hukut lango , lain koda kenirin weken kaen getan , peten hukut nene  oyan weken kaen .


Goe tobo tani morit pia ata lewo tana
morit hama ata ana kriden
tonga niku lau rae atan weken kaen perohin hala
nekun lan goen lali woho kae

nuan anen muri kodi dein prae lango
pa mama e...
pali bauk ere rua goe balik hala mor
kia goe balik hala kae
kodi marin luan koda goen soron ana cucu goen
lango pe kapela hau
pe Nuha Waibalun dai we
peen lango ana cucu kamen weken kaen
balik pali kia noro bisa hala mor
matak tani bao lele doan kae
kaan peten mio weken kaen
rae lewo tana goen ............................

Rabu, 13 Maret 2013

Alet titen ne wata kenuman

Tite piin ee.. kia tekan  wata nalin / wata kenuman kia noro miat ka genai ka gesit tekan wata peen hala kae di . Goen muan pia ata lewo tana kaik lega weli pasar burung , rae duun wata lohon palin wali ne karon karon , goe hope kilo rua , kilo tou ribu pito ne ratu lema , kete balik di sepin kaan laen di tobo biho.Kaan kompor gas hemo bele hala , jaga sain menit pulu ruan ne lema wata di pas tahak. Nolon marin biho ne ape nutok to mae tobo hono ape jaga ape nutok hee, Lela muan tekan wata nalin bain onok sama berea, nekun mete gukut , goe tobo peten hukut pa ne mama goen .Matak goen wain tetik ,hukut nolon mete wata kota tou gilen , wata mok lema pate ata tukan mesin gilen alant mok tou .

Nolon pe lango kamen nigun teti papa hau ne keban belen tou, te we nene oyan kamen naan neka tahan wata ne arak pe ono we, goe di kene loke mor nekun hukut turuk muan pe keban onon we.

Muan tou ata tobo tuhu geka wekik di ne kodan toun ruan hamu , Pa Besa goen Fr. Valens marin ni ," Nolon ata jawan alant we rekan wata nalin raan be horonk,halaku rae marin rae ata kota wali ka, muan tou ata ema ema titen duun tahan teti jawan pas lera leron jama makan siang te ata lango erent di guok " bapa e ni ada beras mau ka ne ?" . ata bapa peti meja onon kia bain noro pekehutun hala ka genai ka nae bene balas guok ni  di  " ai ema e .. kalo kita makan beras pasti dari tedi kita dudo di pendopo o , tega makan nasi jagon ni ka jadi kita dudo sembunyi dike !!" , haaaaa goe di geka hala ku a pa besa goen tutu di naan be geka muri  .

Wai matan huran



pe liko lapak
pe kenawe nigun bulet babak
sedan tana wato wikak
toben lenggor manggo
panto baat giwan gelahuk

angi warant kole polen gadak
laja bela hore lemak tena geliki
pe lau Menaga dai we
kan tobo kewenger eren pira muri
angi tabu gera rae Hukak pukon

Wai matan huran
bao belelent rikut pitan morit piin
tobo tani di wai matan take kae
laran piin belehan teneger
.eron anen matan teka muri
onek matak tani belurunt






Senin, 18 Februari 2013

Bewelin hamu

Umpama naen wi ka kalo tahan kilo tou welin naen sain Rp.100.000 mio bisa maan pesta bisa mor ka take .Tite wi gesik ola tine hala kae.Rae marin olak di tana uran wai di noro pekehutun hala kae .Weken kaen mesen kerian jadi pegawe belen alant kia baru bisa sain hama ni. Nekun tite wi tekan tenun leron matan getan di peroin perokot loke nekun kalo pesta ka eret matat ono pai maka dein pana bera bera.

A toun ruan taan be pesta hamu , Pesta wi noi ne marin piin atan kaya raya alant ka atan ne inek anek tenaken di pusin peduli hala.Roho robak witi wawe toban wahak .Mio pikiran ka take wi ,pesta piin wi hama bua simala kama .

raan pesta mesen ne kengo renggo musik soul dun dan ekan punak ,hege ata naen pesta ata soul te aja maka lewo punan tutu naran naen ." ai nekun nokon pesta hebat...pesta te ga ? pe lali bapa .... langon !>  Ai ema e.. olak tenaken hamu nemuron di.

Eret matak kemakor ne pesta wi kia tite wi ka ( marin wekit hama ni halaku a ) naran naen kalo pesta onon maka weken kaen sain getan .nekun kalo sembayan lingkungan ka sosial toun ruan maka sama taa taa.

Nekun pi wi ata raan hama be opon akal wekit we  " taan pesta kia di ahala ...pesta wahak todi buka amplop ..pate lebu ele mihin peen we " . Aiiiiii mio eee sekola mion te ga onon ne bodo mion piin wi hama di keloton uon miten punan  wi...

hae marin ni i di " taan pesta hala kia ata lewo marin tite a ?" .Nolon ata raen raan pesta kae ,tite pana laran kae jadi pali wali tite taan pesta maka ata iker di sain te tite ka ?" .

Pesta wi hama taan be odi !! Tite marin tite wi meten modern nekun ata nolon te benisa daripada tite pi urin gere wi.Anak sambo baru tuun tou muri di tenuen tobo pikiran pesta kae.Nekun kalo tuun tou muri tamat sekola sambo te ga di tenuen roi hala .

karna a weken kaen welin ne belen bapan hamu maka tite opon akal wekit ni  " pana lali ka heti peli toko bosu ka tiu ... naen we , gute bon kia ,pesta wahak kia baru pate ele !! .

Goe paken aturan pesta titen we tenaken nekun tite wi be BENGANK loke ....

Wato Netak

muan tou rae Wato Netak
tana Mae ulin hau
gere gerakit pao pe Wato Kedosor
kemoko gike gero leik limak
tonga gere Keteke koton belen bapan tou keherat heti lodo
neken take di esuk pe lodo
halaku a hukut marin kalo Keteki hengat maka loa hala

Jumat, 25 Januari 2013

Perubahan tradisi titen wi ...

Perubahan tradisi !!!!!

Nolon tradisi tou EKAN MAAN ATA ANA HAMIL ...kalo moe berani maka PATE DENDA ....pi hege tou naan mor ? Nolon we tite marin ar hama peen we naan eret matat  suku weken kaen sain miak, nekun pi wi kia palin take kae.Goe kaan pikiran koda geka berua di " pi wi kolon alan majan marin hala kae,geker digeker dongot ana kae !!! .Ar hama piin wi bisa berubah,bisa gewete nekun a naan ne a iker gewete bisa hala .

1/ Pehen pelae amut ...weken kaen nekun tobo geasok wekit hama ni " pehen ar peen siu a ne !!! " nekun hege tou berani pehen toa di guok lewo ono " pengumuman pengumuman ..kame kepa suku weken kaen geta laran lakan perenta marin pi lewo onon wo pehen pelea amut bole hala kae !!! kalo pehen pelae amut mor maka aturan adat yang pana wi .
2. Pesta mura rame  ........baiiii miooo eee tite piin wi hama di aho beroson we , pesta tou wi wawe sain koton polu legu we ...gen menun maan genain hena ne sain aja loke wali ? . Tite piin wi leron getan herun wekit nekun pesta tou kae maka tite wi kaka arin hala kae ...tamu tamu sain mesen tekan tenu .
3.Ekan gelupak oooo gereja peli we... nene oyan titen nolon we leron getan berajank peli gereja onon we,mae date pehen ne kontas tou tiwit ka habal pe hulik we.
4. Ekan di ekan irih hati ne ata iker oooo ...raen raen titen titen ...ekan di ilu geros...


ooo kae we oooo lera weli di lere kae..kowa di ekan noro baat muri ..goe ka balik lango kai kia .

Jumat, 11 Januari 2013

Nuan uran warat


Nuan uran warat ,nokon doen turut meket bero tete tawa,marin hogo lodo tenesen tai nekeun noro tenakunt hamu ,halaku nuan peen we ata mula wata lango rekan hamu,tali ne wata belola gere kae maka lodo woho tai di mesen majan ne tenuen dore kola.Pas meket di wata lolon hae wejun wajan maka dien di hetuk mihin .

Goe ne wekik goen

  Nolon kene mor pa goen marin 'ekan manja wekim moen bain,moe ata kaya rayan hala' Koda piin goe kete sain pali wali . Ata iker tur...